Wat is Jenaplanonderwijs?
Jenaplanonderwijs is gebaseerd op de overtuiging dat kinderen het meeste leren door vragen te stellen, nieuwsgierig te zijn, samen te werken en verantwoordelijkheid te dragen voor zichzelf en anderen. Elke Jenaplanschool heeft zijn eigen karakter en legt accenten die passen bij de leefwereld van de kinderen. Toch werken alle Jenaplanscholen vanuit dezelfde onderliggende principes en criteria.
De grondlegger van het Jenaplanconcept is Peter Petersen. In Nederland werd Jenaplanonderwijs geïntroduceerd door Suus Freudenthal Luther, die samen met een groep pedagogen een onderwijsvorm ontwikkelde waarin kinderen zich breed kunnen ontplooien. Dit leidde tot de 20 basisprincipes van het Jenaplanonderwijs.
De basisprincipes van Jenaplan
Jenaplanscholen werken vanuit vaste uitgangspunten die in drie groepen zijn onderverdeeld:
- Over de mens – Ieder mens is uniek en heeft recht op zijn eigen identiteit. Relaties met anderen, natuur en cultuur zijn essentieel. Elk individu draagt bij aan cultuur en vernieuwing.
- Over de maatschappij – We werken aan een samenleving waarin respect, ontwikkeling en zorg voor elkaar en de wereld centraal staan. Rechtvaardigheid en vreedzaam samenleven zijn hierbij belangrijke waarden.
- Over de school – De school is een coöperatieve gemeenschap waarin volwassenen handelen volgens deze principes. Er wordt gewerkt volgens een ritmisch weekplan met gesprek, spel, werk en viering. Zelfstandig en begeleid leren wisselen elkaar af, en wereldoriëntatie speelt een centrale rol. Verandering en verbetering zijn een continu proces van doen en denken.
De 20 basisprincipes zijn hier te downloaden: Basisprincipes Jenaplan
De basis: Stamgroepen
In een Jenaplanschool leren kinderen in stamgroepen, waarin verschillende leeftijden bij elkaar zitten. Jongere kinderen leren van de oudere, terwijl de oudere groeien in hun rol door de jongere te helpen. Zo ontstaat een natuurlijke manier van samen leren in een veilige, sociale omgeving.
Lees meer over: Stamgroepen
Kernactiviteiten: Gesprek, spel, werk en viering
Jenaplanonderwijs bestaat uit vier kernactiviteiten die samen het ritmisch weekplan vormen. Gesprek, werk, spel en viering zorgen voor een balans tussen leren, ontdekken en plezier maken.
Lees meer over:
Jenaplanessenties: vaardigheden voor het leven
Naast het aanleren van vakken als taal en rekenen, helpt Jenaplanonderwijs kinderen belangrijke vaardigheden en gedragspatronen te ontwikkelen. Deze Jenaplanessenties vormen de basis voor hoe scholen omgaan met leren, samenwerken en persoonlijke groei.
- Geen losse lessen – De essenties zijn bewust verweven in de dagelijkse praktijk.
- Individuele ontwikkeling – Leerkrachten gebruiken concrete kenmerken om het onderwijs vorm te geven en kinderen hierin te begeleiden.
- Een stevige basis voor de toekomst – De essenties helpen kinderen een ondernemende houding te ontwikkelen en zich breed te ontplooien.
De Jenaplanessenties zijn hier te downloaden: Jenaplanessenties
Kernkwaliteiten: relaties als basis voor groei
Bij Jenaplanonderwijs staan relaties centraal. Kinderen ontwikkelen zich in verbinding met zichzelf, anderen en de wereld om hen heen.
- Relatie met zichzelf – Kinderen ontdekken hun kwaliteiten en uitdagingen, reflecteren op hun leerproces en bouwen aan zelfvertrouwen. Ze nemen verantwoordelijkheid voor hun eigen ontwikkeling en ervaren succeservaringen.
- Relatie met anderen – Binnen stamgroepen leren kinderen samenwerken, hulp geven en ontvangen en verantwoordelijkheid nemen voor het samenleven in de groep en de school. Respect en samenwerking zijn hierbij belangrijke waarden.
- Relatie met de wereld – Leren gebeurt in betekenisvolle, levensechte situaties. Kinderen ontdekken hoe ze invloed kunnen uitoefenen, dragen zorg voor hun omgeving en leren door onderzoek, dialoog en spel. Wereldoriëntatie is hierbij het hart van ons onderwijs.
De kernkwaliteiten zijn hier te downloaden: Jenaplankernkwaliteiten
Jenaplanonderwijs op De Dukdalf
Als Jenaplanschool werkt De Dukdalf vanuit de Jenaplanprincipes. Kinderen leren in een gemeenschap waarin betekenisvol onderwijs, samenwerking, zelfstandigheid en persoonlijke ontwikkeling centraal staan.
Meer weten over Jenaplanonderwijs? Iedere Jenaplanschool is aangesloten bij de Nederlandse Jenaplanvereniging (NJPV).
Kom sfeer proeven!
Benieuwd hoe Jenaplanonderwijs in de praktijk werkt? Plan een rondleiding en ervaar hoe kinderen samen leren, zelfstandig werken en hun talenten ontdekken.
